purwakanthi

Purwakanthi memper tegese karo sajak utawa rima. Sabenere, jinis lan jenenging purwakanthi uga ora akeh, yaiku: purwakanthi guru swara, manawa kang runtut swarane (lumrahe swara aksara menga/vokal); purwakanthi guru sastra, manawa kang runtut aksarane; purwakanthi guru basa lan purwakanthi lumaksita.

tuladha: 

A.Purwakanthi swara

Purwakanthi swara yaiku unen-unen kang runtut swarane (vokal) Tuladha:

• Gemi setiti ngati-ati
• Bungah susah iku lumrah
• Desa mawa cara negara mawa tata
• Aku lara paling para

B.Purwakanthi sastra

Purwakanthi sastra yaiku unen-unen kang runtut sastrane (kongsonan) Tuladha :

• Tata titi Tatas titis
• Cecer cicir cewet
• Kala kula kelas kalih kula kulak kalo

C.Purwakanthi basa/lumaksita

Purwakanthi basa/lumaksita yaiku unen-unen kang kadhapuk saka rong gatra. Pungkasane gatra kapisan, dadi wiwitane gatra kapindho. Thuladha :

• Jarwa pinter, pintere satriya ing pringgondani
• Bayem arda, ardane ngrusak busana
• Kolik priya, priyagung anjani putra

4. Purwakanthi lumaksita

·         Urip iki ora angel,

·         angele sok ginawe dhewe,

·         dheweke tan ngrasa bisa,

·         bisane mung nyadhong dhawuh,

·         dhawuhe Kang Murba Amasesa.

·         Ngelmu iku luwih pangaji,

·         ajine datanpa tandhing,

·         tandhingna bandha lan arta,

·         arta iku gampang sirna,

·         sirnane tan petung wektu,

·         wektune ilang saben mangsa,

·         mangsa iku gunakna ngupadi ngelmu.

5. Kajaba iku uga bisa migunakake istilah: purwakanthi purwawanda, purwakanthi madyawanda, wasanawanda, purwagatra, wasanagatra, lan sapanunggalane.